smalec

Łyżka smalcu waży średnio około 20–25 gramów, w zależności od jego konsystencji (czy jest bardziej stały, czy miękki).

Przykładowe wagi smalcu:

• 1 łyżeczka – ok. 7–8 g

• 1 łyżka stołowa – ok. 20–25 g

• 100 ml smalcu – ok. 90–95 g

Informacje o smalcu:

• Smalec ma gęstość ok. 0,9–0,95 g/ml

• W 100 g zawiera około 880–900 kcal

• Jest tłuszczem zwierzęcym, wykorzystywanym do smażenia i smarowania pieczywa

Charakterystyka produktu

Smalec to tłuszcz pozyskiwany z przetopionego tłuszczu zwierzęcego – najczęściej wieprzowego. Ma biały lub kremowy kolor, stałą konsystencję w temperaturze pokojowej i delikatny, neutralny lub aromatyczny smak – w zależności od dodatków. Jest tradycyjnym składnikiem kuchni polskiej, niemieckiej, węgierskiej i czeskiej.

Dla kogo smalec?

Dla miłośników klasycznych, tradycyjnych smaków oraz osób poszukujących tłuszczu do smażenia w wysokiej temperaturze. Cenią go również osoby na dietach niskowęglowodanowych (np. keto), ze względu na wysoką zawartość tłuszczu i odporność na wysokie temperatury. Smalec to także produkt chętnie wybierany w kuchni domowej i regionalnej.

Wartości odżywcze

Smalec składa się głównie z tłuszczów nasyconych i jednonienasyconych. Dostarcza dużą ilość energii, a także niewielkie ilości witamin rozpuszczalnych w tłuszczach (A, D, E, K). Ze względu na wysoki poziom tłuszczu należy spożywać go z umiarem. Wersje z dodatkami (np. jabłkiem, cebulą) są bardziej aromatyczne, ale też mniej trwałe.

Zastosowanie kulinarne

Smalec używany jest do smażenia, pieczenia, duszenia oraz jako dodatek do kanapek. Tradycyjnie smaruje się nim chleb, często w towarzystwie ogórka kiszonego lub cebuli. Jest bazą wielu dań kuchni staropolskiej, np. pierogów z mięsem, placków ziemniaczanych, czy bigosu. Można go również stosować do pieczenia mięsa – nadaje chrupkość i głęboki smak.

Rodzaje smalcu

• Smalec czysty (biały) – tłuszcz bez dodatków, uniwersalny
• Smalec ze skwarkami – bardziej wyrazisty, z kawałkami mięsa
• Smalec z jabłkiem i cebulą – aromatyczny, gotowy do smarowania
• Smalec gęsi – delikatniejszy, jasny i aksamitny
• Smalec wiejski (domowy) – najczęściej robiony z boczku i przypraw

Jak powstaje?

Smalec powstaje przez powolne wytapianie tłuszczu wieprzowego (np. słoniny) na niskim ogniu. Tłuszcz oddziela się od tkanki, powstają skwarki, a ciecz po przefiltrowaniu zastyga w formie gęstej, jasnej masy. W wersjach smakowych dodaje się cebulę, jabłka, czosnek, majeranek lub przyprawy podczas wytapiania.

Alternatywy

Alternatywami są: masło klarowane (ghee), olej kokosowy, olej rzepakowy (do smażenia), margaryna (do smarowania), a także pasty wegańskie (np. z fasoli lub grochu z cebulką). Dla osób unikających tłuszczu zwierzęcego – smalec roślinny (np. kokosowo-cebulowy).

Najlepsze sposoby spożycia

Najlepiej smakuje na świeżym lub opiekanym chlebie z ogórkiem kiszonym. Można go użyć do smażenia pierogów, placków ziemniaczanych, schabowego, a także jako dodatek do jajecznicy, zupy grochowej lub bigosu. W kuchni tradycyjnej pełni także rolę konserwantu mięs i pasztetów.

Przykładowe przepisy

• Chleb ze smalcem, cebulą i ogórkiem kiszonym
• Placki ziemniaczane smażone na smalcu
• Smalec domowy z jabłkiem i majerankiem
• Pasztet zapiekany pod warstwą smalcu
• Pierogi z mięsem podsmażane na smalcu