sól

Waga soli zależy od jej objętości i rodzaju (np. drobna, gruboziarnista), ale średnia gęstość soli kuchennej wynosi ok. 1,2–1,3 g/ml. Oznacza to, że 1 szklanka (250 ml) soli waży około 300–325 g.

Przykładowe wagi soli kuchennej:

• 1 łyżeczka – ok. 5–6 g

• 1 łyżka stołowa – ok. 15–18 g

• 1 szklanka (250 ml) – ok. 300–325 g

Informacje o soli:

• Drobnoziarnista sól waży więcej niż gruboziarnista przy tej samej objętości

• W 100 g soli znajduje się około 40 g sodu

• Sól jest jednym z najgęstszych produktów spożywczych w kuchni

Charakterystyka produktu

Sól to podstawowa przyprawa i naturalny minerał, składający się głównie z chlorku sodu (NaCl). Ma charakterystyczny, słony smak i jest używana od tysięcy lat jako środek konserwujący oraz niezbędny składnik codziennej diety. Występuje w różnych odmianach – od klasycznej soli kuchennej po morską, himalajską czy kamienną – każda o unikalnym składzie i właściwościach.

Dla kogo sól?

Dla każdego – z zastrzeżeniem umiaru. Sól jest niezbędna do prawidłowego funkcjonowania organizmu, m.in. dla utrzymania równowagi elektrolitowej i prawidłowego działania układu nerwowego. Jednak nadmierne spożycie może prowadzić do problemów zdrowotnych, dlatego zaleca się kontrolowanie jej ilości w diecie.

Wartości odżywcze

Sól dostarcza głównie sodu – pierwiastka, który reguluje gospodarkę wodno-elektrolitową, ciśnienie krwi i przewodnictwo nerwowe. Jodowana sól kuchenna jest także źródłem jodu – ważnego dla pracy tarczycy. W niewielkich ilościach może zawierać inne mikroelementy, w zależności od rodzaju (np. magnez, potas, wapń).

Zastosowanie kulinarne

Sól znajduje zastosowanie w niemal każdej potrawie – od przyprawiania zup, sosów, mięs, warzyw i sałatek, po pieczywo, marynaty i przetwory. Uwydatnia smak, poprawia teksturę i działa jako naturalny konserwant. Może być również składnikiem deserów, podkreślając smak czekolady, karmelu czy orzechów.

Rodzaje soli

• Sól kuchenna (warzona) – drobna, jodowana, najbardziej uniwersalna
• Sól morska – naturalna, często gruboziarnista, o zróżnicowanym smaku
• Sól himalajska – różowa, bogata w minerały, estetyczna
• Sól kamienna – wydobywana z kopalni, mniej przetworzona
• Sól wędzona – o aromacie dymu, idealna do dań grillowanych
• Sól w płatkach (np. fleur de sel, Maldon) – delikatna, do wykończenia potraw

Jak powstaje?

Sól może pochodzić z mórz (sól morska), podziemnych złóż (sól kamienna) lub być produktem przemysłowego warzenia solanki. Po wydobyciu jest suszona, oczyszczana i opcjonalnie wzbogacana (np. o jod lub minerały). W zależności od źródła i procesu, różni się kolorem, smakiem, strukturą i zawartością pierwiastków śladowych.

Alternatywy

Alternatywami dla zwykłej soli są: mieszanki przypraw z obniżoną zawartością sodu, sos sojowy, tamari, pasta miso, płatki drożdżowe, sól potasowa lub naturalne zioła i przyprawy, które pozwalają ograniczyć jej ilość w diecie. Dla osób na diecie niskosodowej warto sięgnąć po zamienniki z chlorkiem potasu.

Najlepsze sposoby spożycia

Sól najlepiej stosować w umiarkowanych ilościach, na końcowym etapie gotowania – aby kontrolować intensywność smaku. Można nią posypywać warzywa, używać do solanek i marynat, pieczywa domowego, a także delikatnie wzbogacać smak deserów. Płatki soli świetnie sprawdzają się jako dekoracyjny i smakowy akcent w gotowych potrawach.

Przykładowe zastosowania

• Przyprawianie zup, dań głównych i sałatek
• Pieczone warzywa z oliwą i solą morską
• Ciastka z solą morską i czekoladą
• Domowy chleb z solą kamienną
• Sól w płatkach jako wykończenie steka